فهرست مطالب

فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی
سال سوم شماره 2 (پیاپی 10، بهار 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/02/20
  • تعداد عناوین: 14
|
  • رمضانعلی نادری مایوان صفحه 1
    روند افزایش ضایعات موادغذایی یکی از موضوعات اساسی کشورهای در حال توسعه است. باتوجه به اهمیت استراتژیک بخش کشاورزی در ارزش تولید ناخالص کشور اجرای مکانیزاسیون می تواند علاوه بر کاهش ضایعات بر افزایش عملکرد محصولات زراعی، در ایجاد اشتغال، توسعه صادرات غیر نفتی و ایجاد امنیت غذایی نقش به سزایی ایفا نماید. باتوجه به عواملی از جمله بالا بودن مصرف سرانه برنج، امکان زراعت این محصول درشرایط خاص آب و هوایی و...، برنج به عنوان یکی از محصولات استراتژیک مدنظر قرارگرفته است. در این تحقیق باعنایت به اهمیت نقش مکانیزاسیون کشاورزی درزراعت این محصول بامطالعه موردی شالیزارهای10روستا از دهستان اترک که براساس نوع عملیات کشاورزی برنج به مزارع کشت مکانیزه و مزارع کشت سنتی تفکیک شده اند، میزان عملکرد و ضایعات محصول برنج مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که عملکرد محصول برنج در مزارع سنتی8/4و در مزارع مکانیزه3/5تن در هکتار است و هزینه ضایعات در واحد سطح مزارع مکانیزه و سنتی به ترتیب2181301و3352039ریال می باشد. افزایش عملکرد محصول در مزارع مکانیزه نسبت به مزارع سنتی تحت تاثیر مکانیزاسیون کشاورزی و کاربرد ارقام پرمحصول در سطوح وسیعتر می باشد. کاهش ضایعات محصول در مزارع مکانیزه تحت تاثیر مکانیزاسیون می باشد که به افزایش عملکرد محصول منجر خواهد شد،لازم بذکر است شالوده اصلی تقسیم بندی روستاها و خانوارهای نمونه این تحقیق به دو دسته مکانیزه و سنتی، معیارهای مورد نظر موسسه تحقیقات بین المللی برنج است که با شرایط فعلی ایران و قلمرو موردمطالعه تطبیق داده شده ونشان می دهد که تفاوت شالیکاران مکانیزه و سنتی تنها در انجام دو عملیات کاشت و برداشت می باشد. نظر به اهمیت مساحت مزارع در بکارگیری ماشین های کشاورزی، بررسی حاضر در اراضی مورد نظر در4گروه کمتر از1هکتار،31هکتار،53هکتار و بیشتر از5 هکتار طبقه بندی گردیده و باتوجه به اینکه درروستاهای سنتی، مزارع بیش از5هکتار وجود نداشت بنابراین مقایسه مزارع سنتی و مکانیزه در بین سه گروه کمتر از پنج هکتار صورت گرفت.
    کلیدواژگان: مکانیزاسیون، کشاورزی - برنج - ضایعات، عملکرد، شالیکار
  • مفید شاطری، محمد حجی پور صفحه 17
    امروزه در کشور طرح های اسکان اقدامی در جهت بهبود کیفیت زندگی خانوارهای عشایری است که اسکان عشایر در نازدشت شهرستان سربیشه نیز از آن جمله می باشد. در این مقاله با بررسی و مقایسه تغییرات شاخص هایی چون درآمد، پس انداز، سواد و امکانات رفاهی نسبت به قبل از اسکان، به دنبال یافتن اثرات اسکان در ابعاد اقتصادی و اجتماعی زندگی عشایر در کانون اسکان، نازدشت بوده ایم. این پژوهش بر مبنای هدف از نوع تحقیقات کاربردی است که بر مبنای ماهیت و روش از شیوه توصیفی– تحلیلی بهره گرفته و در نیل به اهداف تحقیق از تکنیک های اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد تغییرات در میزان درآمد خانوارها و به تبع آن پس انداز سالیانه آنان رشد قابل ملاحظه ای نداشته و بلکه زندگی عشایر در قبل از اسکان دارای بهره وری اقتصادی بالاتری بوده است. با انجام اسکان دسترسی به امکانات رفاهی نسبت به قبل بسیار رشد داشته که به دنبال آن سطح سواد نیز افزایش یافته است. در واقع اثر اسکان در میزان باسوادی، غیرمستقیم می باشد.
    کلیدواژگان: اسکان، نوسازی، درآمد، پس انداز، سواد، امکانات رفاهی، نازدشت
  • مجیدولی شریعت پناهی، محمدرضا رهسپار عباسی صفحه 31
    با در نظرگرفتن سیر طبیعی و تاریخی تکوین مدیریت شهری در شهرهای ایران که می توان آن را به تشکیل بلدیه و انجمن ها در سال های قبل از پیروزی اتقلاب اسلامی تعریف نمود، شاید بتوان چنین بیان کرد که مدیریت شهری و انجمن های شهری به عبارت امروزی شوراهای اسلامی شهرها در جهت بهبود وضعیت کالبدی فضای شهرها می بایست تلاش های ارزشمندی انجام دهند. با تشکیل شوراهای اسلامی شهر و روستا در اواخر سال1377و شروع فعالیت آن از اردیبهشت1378یک نهاد جدید به مجموعه نهادها و سازمان های مدیریت شهری ایران افزوده شد که دارای دو رکن(شورای شهر و شهرداری)می باشد و تقریبا ساختار مدیریت شهری کشورهای توسعه یافته نیز این چنین است، لیکن ساختار آن درایران این گونه نمی باشد. سوال اصلی این تحقیق به شرح زیر است: جایگاه شورای اسلامی در مدیریت شهری کجاست؟ با بررسی مفهوم شهر، مدیریت و مدیریت شهری و همچنین بررسی نظریه های، مدیریت مداری شهری، اقتصاد سیاسی، سیکل چرخشی محلات شهری وبروکراسی شهری(شکوهی،1373،ص436)و هم چنین شوراهای اسلامی شهر از منظر مختلف برای رسیدن به یک پاسخ منطقی پرداخته شده است. در قسمت میدانی مطالعه با طرح2فرضیه که درآنها مجموعه قوانین شوراها درراستای تحقق مدیریت شهری توسط شورای شهرو همچنین میزان تمایل شورای شهر به مشارکت شهروندان در نظام برنامه ریزی و مدیریت شهری طرح شده بود، مورد آزمون قرار گرفت. با توجه به جدول مورگان حجم نمونه این تحقیق382نفر می باشد.که به روش نمونه گیری خوشه ایانجام گرفته است وبا بهره گیری ازآمار و توصیف ویژگی های آماری وبا استفاده از نرم افزارSPSSاز روش توصیفی، استنباطی استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده های آماری نیز از روش«خی دو» انجام گرفته است. نتایج این مطالعات نشان داد که: نقش و جایگاه شوراها در ساختار مدیریت شهر با وجود قوانین فعلی دارای ابهامات زیادی است. هر چند زمینه های خوبی برای مشارکت مردم در این امر، در قانون دیده شده است، اما کافی نیست. به عبارت دیگر باعدم انجام تغییرات در قوانین مذبورتحقق مدیریت شهری واحد، و افزایش مشارکت شهروندان در نظام برنامه ریزی و مدیریت شهری ایران امری سخت و دشوار خواهد بود. بیشتر افراد به مشارکت نگاه مثبتی دارند اما راه کارهای ان را یا نمی دانند یا موانعی در راه است که مقوله مشارکت، ابتر مانده است.
    کلیدواژگان: برنامه ریزی شهری، مدیریت محلی، شوراها، شورای اسلامی شهر
  • رحیم بردی آنامرادنژاد صفحه 45
    این مقاله، باهدف بررسی سلسله مراتب شهری وتحولات مربوط به آن درشهرهای استان کردستان طی 50 سال گذشته صورت گرفته ودرآن ازروش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. این تحقیق بدنبال یافتن پاسخ این سوالات اساسی است که سلسله مراتب شهری دراین استان ازچه الگویی پیروی می کند و آیا پدیده نخست شهری (Primate city) درآن وجود دارد یاخیر؟ دراین راستا، ازشاخص چهارشهر(Four- city index)، مدل رتبه – اندازه (Rank- size Rule)، مدل تعدیلی بهفروز ومحاسبه توزیع لگاریتمی رتبه اندازه شهرهابهره برده ایم. جامعه آماری تحقیق حاضر23 شهرکردستان براساس آمارسال1385 می باشد. مهمترین نتایج عبارتنداز: پدیده نخست شهری دراستان در اوایل دوره موردمطالعه (85-1335) وجود داشته وشهرسنندج به تنهایی 65 درصدجمعیت شهری استان را درسال35 دارا بوده و17/3 برابرشهردوم جمعیت داشته است ولی روندتحولات دردوره های بعد مثبت بوده وتوزیع جمعیت درشهرهای استان به سمت تعادل منطقه ای گرایش پیدا کرده است. بکارگیری شاخص چهارشهرنشان می دهدکه دراستان پدیده نخست شهری ازالگوی متعادلی پیروی می کند ونقش خردکننده ای روی شهرهای دیگرندارد. هم اکنون، 11 شهرجدیدالتاسیس استان (ایجادشده درفاصله سال های75 تا85) فاصله بیشتری با جمعیت های مدلی(هردومدل) دارند. به منظورتداوم توزیع متعادل جمعیت شهری دراستان بهتراست به شهرهای کوچک ازنظر سرمایه گذاری وجذب جمعیت، توجه بیشتری شود.
    کلیدواژگان: مدل رتبه - اندازه، مدل تعدیلی بهفروز، سلسله مراتب شهری، تعادل منطقه ای
  • جبرائیل قربانیان، جعفر مرشدی صفحه 59
    نقشه های ژئومورفولوژی دید کامل، فوری، و مستقیم از اشکال مختلف ناهمواری های زمین را دراختیار مهندسین منابع طبیعی و عمران قرار می دهد، تفسیر این نقشه ها درمکان یابی و آمایش هرمنطقه کمک شایانی به برنامه ریزان خواهد نمود. در این مقاله با استفاده از داده های تصاویر ماهواره ای لندست2002سین اهواز، به عنوان مواد کار تحقیقی، و نرم افزارArc GIS، به عنوان روش کار، نقشه های اروهیدروگرافی(ناهمواری ها و شبکه آب ها)،نقشه اروهیدروگرافی- لیتولوژی(شامل سازندها و گسل و طاقدیس ها و...)، و نقشه ژئومورفولوژی، شامل پدیده ها و لندفرم ها(تپه های ماسه ای رسوبات کواترنر، تراس ها و...) تهیه و تفسیر شدند.
    کلیدواژگان: تراس، مئاندر، دشت سیلابی، سازند، لیتولوژی
  • مسعود تقوی، حمیدرضا وارثی، زینب تاجیک صفحه 75
    امروزه، صنعت گردشگری به عنوان صنعتی پاک، سالم و درآمدزا در سراسر دنیا شناخته شده است. دولت های محلی در راستای توسعه صنعت توریسم، با شناسایی جاذبه های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و...، اقدام به برنامه ریزی های راهبردی می نمایند تا بدین وسیله، راه را برای بهره برداری از توان مندی های موجود هموار سازند. شهرستان گرگان(مرکز استان گلستان)، یکی از نقاط جاذب گردشگر در شرق دریای خزر است که به دلیل قرار گرفتن در مسیر عبوری زائران امام رضا(ع)، سالانه، پذیرای گردشگران بسیاری از داخل و خارج کشور می باشد. با وجود توان بالقوه گردشگری این شهر و برخورداری از مواهب طبیعی بسیار، صنعت گردشگری گرگان، نیازمند توجه جدی مدیران و مسوولان مربوطه می باشد تا حداکثر بهره برداری از این توان بالقوه به عمل آید. روش مطالعه حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی است. در این پژوهش، با هدف امکان سنجی توان مندی های گردشگری گرگان، ابتدا، فهرستی از نقاط قوت وضعف و همچنین، فرصت ها و تهدیدهای گردشگری منطقه با استفاده از پرسش نامه و مصاحبه با مدیران و کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان گلستان، شناسایی شده و به منظور اولویت بندی عوامل داخلی تاثیرگذار بر صنعت گردشگری گرگان (نقاط قوت و ضعف)، عوامل خارجی (فرصت ها و تهدیدها) و تدوین استراتژی ها، از روش های تجزیه و تحلیل SWOT و PEST استفاده شده است. نتایج به دست آمده از پژوهش، بیانگر آن است که گردشگری گرگان، از نظر عوامل داخلی و خارجی وضعیت مناسبی دارد و بالاتر از حد متوسط است؛ زیرا جمع امتیاز نهایی عوامل خارجی،91/2و جمع امتیاز نهایی عوامل داخلی،75/2می-باشد که از عدد5/2بزرگ تر است. در نهایت، با توجه به تمرکز نقاط میانگین و انحراف معیار عوامل در ماتریس چهارخانه ای داخلی و خارجی(IE)،استراتژی های مطلوب گردشگری گرگان از بین استراتژی های تدوین شده، انتخاب، اولویت بندی و پیشنهاد شدند.
    کلیدواژگان: گردشگری، مدیریت راهبردی، شهرستان گرگان، تحلیل SWOT و PEST
  • منوچهر جهانیان، موسی پژوهان(پناهنده خواه) صفحه 93
    بافت های فرسوده شهری، محدوده آسیب پذیر شهر از نظر سوانح و مخاطرات محیطی به خصوص زلزله از یک طرف و نارسایی های عملکردی، کالبدی، زیست محیطی و اجتماعی-اقتصادی از طرف دیگر است که نیازمند شناسایی دقیق، جامع و مداخله آگاهانه و برنامه ریزی شده به منظور ساماندهی آن می باشد. امروزه قریب به50درصد از واحدهای مسکونی بافت های قدیمی کلان شهر تهران به دلیل عدم رعایت مسائل فنی ساختمان سازی و کاربرد مصالح کم دوام و بی دوام، جدای از مشکلات کالبدی و عملکردی، در مقابل سوانح طبیعی و در راس آنها زلزله بسیار آسیب پذیر می باشند. این محدوده نزدیک به40درصد از جمعیت عمدتا کم درآمد شهری را در خود جای داده است. مطالعات و بررسی ها حاکی از آن است که محدوده بافت های فرسوده شهری تهران، شامل817هزار قطعه یا پلاک را شامل می شود که رقم بسیار قابل توجهی است و ضرورتا نیازمند بررسی راهکارها و راهبردهای حل مشکلات آن می باشد. هدف این مقاله، طبقه بندی انواع بافت های قدیمی و کهن شهر تهران به تفکیک مناطق22گانه بر اساس معیارهای کالبدی تعیین شده می باشد. در پایان راهکارهای اجرایی جهت مداخله آگاهانه و هماهنگ در آن ارائه می گردد. نتایج نشان می دهد که بلوک های شهری واجد هر سه شاخص(ناپایداری، نفوذناپذیری و ریزدانگی) که مشتمل بر5035بلوک با وسعت2582هکتار است، وسعت قابل توجهی را به خود اختصاص داده و فرایند انتخاب الگو و پلاتفرم مناسب مداخله در این پهنه عظیم از بافت های قدیمی که در بسیاری از موارد دارای ارزش های تاریخی و فرهنگی فراوانی است، علاوه بر رویکرد کالبدی به رویکردهای اجتماعی و اقتصادی نیز نیازمند است.
    کلیدواژگان: بافت فرسوده، طبقه بندی، معیارهای کالبدی، مداخله آگاهانه، تهران
  • علی اکبر عنابستانی، رضا خسروبیگی، علی اکبر تقیلو، رضا شمس الدینی صفحه 107
    ایجاد سلسله مراتبی از سکونت گاه های روستایی با پیوند و کارکرد مطلوب همواره به عنوان یکی از مهم ترین دغدغه های مسئولین و برنامه ریزان در عرصه توسعه روستایی بوده و می باشد. اما این در حالی است که طی چند دهه اخیر، نظام برنامه ریزی توسعه روستایی در کشور از روندی پایدار و منسجم برخوردار نبوده و فقدان رویکرد سیستمی و جامع و عدم توجه مسئولین به عوامل تاثیرگذار طبیعی،اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به صورت هم زمان در برنامه های عمرانی موجب شکل گیری نظام فضایی نامتعادل در عرصه های روستایی شده است. اصولا توجه به ابعاد و شاخص های پایداری به منظور سطح بندی سکونت گاه ها همراه با شناسایی وجوه اصلی ناپایداری می تواند مرحله ی آغازین آسیب شناسی روستایی و طرح ریزی های اساسی جهت دست یابی سلسله مراتبی از سکونت گاه های روستایی با پیوند و کارکرد مطلوب باشد. هدف این مقاله ارائه چارچوب و روشی مناسب و جامع جهت انتخاب شاخص ها و سنجش و ارزیابی میزان پایداری به منظور سطح بندی سکونت گاه ها و دست یابی به نظام سلسله مراتبی متعادل در نواحی روستایی می باشد. به همین دلیل ابتدا به بیان ادبیات پایداری سنجش و ارزیابی آن پرداخته و سپس روش مورد نظر مقاله در سکونت گاه های روستایی شهرستان کمیجان آزمون و معرفی گردیده است. جمع آوری داده ها از طریق پرسش نامه در حجم نمونه430نفر و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آنتروپی شانون و تحلیل چند معیاره برنامه ریزی توافقی انجام شده است. از آن جایی که هدف اصلی تحقیق ارزیابی پایداری توسعه به منظور سطح بندی در نواحی روستایی می باشد، نتایج بدست آمده از گام های مختلف مدل برنامه ریزی توافقی نشان می دهد که از بین سکونت گاه های روستایی شهرستان کمیجان، روستاهای خنجین، امام درویشان، سمقاور و محمودآباد در سطوح بالا و روستاهای سلوکلو، راستگردان، روشنایی و چالمیان در سطوح پایین پایداری قرار گرفتند. با این تفاسیر آگاهی از وضعیت پایداری در نواحی روستایی و شناخت وضع موجود می تواند نقش مهمی در ارتقای مدیریت و برنامه ریزی و تخصیص بهینه منابع جهت ایجاد سلسله مراتبی از سکونت گاه های روستایی با پیوند و کارکرد مطلوب داشته باشد.
    کلیدواژگان: سطح بندی، ارزیابی پایداری، تصمیم گیری چند معیاره، برنامه ریزی توافقی، کمیجان
  • محمدرضا زند مقدم، لیلا پورنقی صفحه 127
    امروزه یکی از مهمترین شاخصه های مهم جذب گردشگر، وجود منابع طبیعی هر کشور محسوب می گردد که موجب شده تا اصطلاح جدید طبیعت گردی مدنظر بسیاری از محققان و پژوهشگران صنعت گردشگری قرار گیرد. علاقه مندی افراد و گروه ها برای استفاده از مواهب زیبای طبیعی با توجه به زندگی های ماشینی و مدرنیته شهری امروزی باعث گردیده تا جهانگردان از هر نوع آن، چه داخلی و چه خارجی نگاه ویژه ای بر استفاده از فضاهایی داشته باشند که دارای اینگونه منابع می باشد تا حتی الامکان بتوانند خستگی های ناشی از فعالیت هفتگی خویش را از تن بزدایند. استان مازندران به واسطه موقعیت بسیار مناسب طبیعی اش از یک سو با سواحل زیبا و دل انگیز، و از سوی دیگر با کوه های سر به فلک کشیده البرز، خود را دارای توان مندی قوی و برخوردار از این گونه مواهب طبیعی ساخته است؛ در این بین در بخش میانی البرز مرکزی، قله دماوند- این آتشفشان نسبتا فعال– امروزه توانسته است جایگاهی ویژه را درمیان سایر این چشم اندازهای طبیعی ایجاد نماید. درشیدایی این بلندترین بام ایران وجود چشمه های آب معدنی فراوان و متنوع با انواع ویژگی های خاص خود توانسته اند موقعیتی ویژه به خود بگیرند. وجود چند چشمه آب معدنی در فاصله ای کوتاه از لحاظ زمان و مکان می تواند بسیاری از علاقه مندان استفاده از آن را به خود جذب نماید که پیامد آن نیز سرازیر شدن سرمایه و درآمدزایی های فراوان و پیشرفت های محلی نسبتا مناسب برای اهالی و مردم منطقه خواهد بود، اما متاسفانه در سالیان اخیر عدم توجه مسئولین ودست اندرکاران باعث گردیده تا نه تنها استفاده شایان توجه از این منابع صورت نگیرد، بلکه گاها حتی شاهد بروز برخی بیماری ها و امراض نیز در آن بوده ایم. فاصله کوتاه زمانی منطقه تا شهر تهران(حدود سه ساعت)یکی دیگر از ویژگی های منحصر به فرد منطقه است که می تواند جمعیت کثیر این کلان شهر بزرگ کشور را در ایام تعطیل و یا سایر ایام بسوی خود جلب نماید.
    کلیدواژگان: چشمه های معدنی، گردشگری، طبیعت گردی، توسعه، توسعه پایدار، توان مندی محیطی
  • محمد رحمانی صفحه 143
    شبکه شهری مجموعه شهرها را در فضای جغرافیایی خاص جای میدهد و منطقه شهری را میتوان بعنوان یک اصطلاح نو درمطالعات کلان شهرها بررسی نمود. همدان از سال1388با تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری کشور به مجموعه کلان شهرهای ایران پیوست دراین پژوهش محقق با بیان استاندارها و شاخص های 8گانه کلان شهری در ایران با مدل های رتبه اندازه، شاخص پیوستگی وارتباط و همچنین ضرایب مکانی(صنعت و خدمات)به این نتیجه می رسد،که این شهر دارای ظرفیت کلان شهر شدن را با نتایج بدست آمده در یک مجموعه شهری با شهرهای مریانج، جورقان، صالح آباد، بهار، لاله جین با شعاع عملکرد45 کیلومتری را دارد.وجهت افزایش توان این مجموعه شهری با محاسبه ضریب اشتغال در بخش خدمات و از جمله گردشگری با شعاع عملکردی معینی که گفته شد نیاز به سرمایه گذاری در بخش های یاد شده از جمله ضرورت ها است.
    کلیدواژگان: کلانشهر همدان، مجموعه شهری، رتبه اندازه، پیوستگی ارتباط، ضریب مکانی
  • محمدحسین سرایی، یحیی علیزاده شورکی صفحه 169
    امروزه به دلیل رشد فزاینده جوامع شهری و گسترش همه جانبه فعالیت های انسانی حفاظت از محیط زیست، مهم ترین نقش را در توسعه پایدار ایفا می کند. فاضلاب های شهری مهم ترین عامل آلودگی خاک و آب های زیرزمینی می باشند. کشور ایران با میزان متوسط بارندگی255میلیمتر تقریبا ثلث بارندگی جهان را دارد. در مناطق مرکزی ایران که مقدار بارش از 100 میلیمتر هم کمتر است استفاده مجدد از فاضلاب اهمیت دو چندان دارد. شهر میبد از جمله شهرهای مناطق بیابانی است که با بارندگی حداکثر70میلیمتر ایجاد شبکه فاضلاب شهری ضروری است و فرض ما بر این است که سایت در نظر گرفته شده جهت احداث تصفیه خانه فاضلاب شهری با توجه به اصول توسعه پایدار شهری مناسب نیست. روش این تحقیق توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است.مجموع نتایج بدست آمده نشان می دهد که به جهت عدم رعایت معیارهای مکان یابی ایجاد تصفیه خانه در محل پیشنهادی طرح مطالعاتی امکان پذیر نیست.
    کلیدواژگان: فاضلاب شهری، استفاده مجدد از آب، مکان گزینی، توسعه پایدار شهری، میبد
  • مریم کریمیان بستانی، ناصر اقبالی صفحه 181
    انجام مطالعات شهری با دیدگاه عدالت اجتماعی در سال های اخیر به عنوان یکی از رویکردهای مهم شناخته شده است. در این رویکرد به شاخص های مختلفی پرداخته می شود از آنجا که هرگونه تغییر سازنده در شهر بدون توجه به نیروی انسانی کارآمد غیر ممکن است میزان بهره مندی از خدمات آموزشی از مهمترین آنها می باشد. توزیع کنونی مراکز آموزشی در شهر زاهدان نه تنها در مناطق سه گانه شهر متفاوت است بلکه طی سال های88-80از روند نابرابری تبعیت نموده است رشد ناموزون شهر نشینی در شهر زاهدان زمینه ساز نابرابری اجتماعی به ویژه در امکانات آموزشی در بین شهروندان بوده است. این مقاله با روش توصیفی– تحلیلی به بررسی میزان برخورداری از فرصت های آموزشی در شهر زاهدان طی سال های اخیر پرداخته است. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد روند توزیع امکانات آموزشی به سوی عدم تعادل و تمرکزگرایی در منطقه2است زیرا که ضریب جینی در سال مبدا مورد محاسبه985% =G بوده و در سال مقصد این ضریب978%=G می باشد. که حاکی از بیشتر شدن شکاف برخورداری از خدمات آموزشی بین مناطق شهری زاهدان است و با این روند شهر به سوی عدم تعادل پیش می رود و در نهایت دست یابی به مقدمات عدالت اجتماعی و توسعه پایدار در این شهر مشکل خواهد بود.
    کلیدواژگان: عدالت اجتماعی، مراکز آموزشی، زا هدان
  • عبدالرضا فرجی راد، محمد درخور، سید هادی ساداتی صفحه 193
    اشغال افغانستان پس از حملات11سپتامبر تروریست های القاعده به برج های دوقلو درآمریکا، فرصتی برای سیاست مداران آمریکا بود تا پس از فروپاشی شوروی و از بین رفتن جهان دوقطبی و فضای جنگ سرد درصدد تحقق رویای ایجاد جهان تک قطبی در چهارچوب نظرات متفکرانی همچون فوکویاما در مورد جهان گیر شدن تفکرات لیبرالی برآیند تا آمریکا بتواند دریک مجموعه تحرکات درسطح جهان قدرت فائقه خود را به نمایش گذارد. با توجه به اقدامات طالبان و القاعده در افغانستان این کشور به دلیل موقعیت استراتژیک خود از چند جهت برای این بلند پروازی مقامات آمریکا مناسب به نظر می رسید، از سویی افغانستان می توانست گلوگاه فشار برروسیه، ایران، چین و هند باشد که پیش بینی می شود قرن بیست ویکم را تحت تاثیر توانایی های خود قرارخواهند داد و ازطرف دیگر اعمال خشونت بار طالبان درمورد زنان که محدودیت های زیادی بر حقوق اولیه آنها تحمیل شده بود و نیز گسترش تولید مواد مخدر برای آمریکا این حمله را دارای باز تعریفی اخلاقی می گردانید و داعیه حمایت از حقوق بشر را برای آمریکا می توانست به همراه داشته باشد. به هرحال آمریکا در سال2001به افغانستان حمله نمود و این جنگ پس از9سال علیرغم پیروزی ظاهری و اشغال این کشور همچنان در سال2010نیز با تغییر دولت در کاخ سفید ادامه دارد و موجب تحولات جدید در ژئوپلتیک افغانستان گردید. از خصوصیات این تحولات حضور نیروهای ناتو، طولانی شدن جنگ، عدم سرکوبی قابل قبول طالبان، ناامنی و نشر تروریسم درپاکستان، از میدان خارج شدن مجاهدین و روی کارآمدن افغان های غرب گرا شد. در این نوشتار سعی شده با توجه به اهداف حمله و با پرداختن به ژئوپلتیک جدید افغانستان تاثیر آن برامنیت ملی ایران در کوتاه مدت و بلند مدت مورد بررسی قرار گیرد.
    کلیدواژگان: ژئوپلتیک، امنیت ملی، طالبان، سیاست خارجی آمریکا، افغانستان، ناتو، ایران، آمریکا
  • حسن لشکری، سارا موزرمی*، کورش لطفی صفحه 207

    شهر اهواز به دلیل واقع شدن در یک موقعیت جغرافیایی خاص، شرایط توپوگرافی و سامانه های اقلیمی موثر بر منطقه از اقلیم نسبتا گرمی برخوردار است. به طوری که دمای هوا در سردترین ماه سال به 2/7 درجه سانتیگراد می رسد و در گرمترین ماه سال نیز گاهی از 3/46 درجه سانتیگراد فراتر می رود. به همین جهت شرایط زیست اقلیمی ویژه ای را به خود اختصاص داده است، لذا لزوم بررسی شرایط اقلیمی در رابطه با طراحی جهت استقرار ساختمان ها در فصول سرد سال برای کاستن مشکلات مربوطه ضروریست که در این رابطه با استفاده از داده های هواشناسی سینوپتیک وضعیت زیست اقلیمی شهر اهواز مورد بررسی قرار گرفت و نتایج زیر حاصل شد: بر اساس معیار راحتی بافت (پن واردن) مشخص گردید که در صورت وزش باد با سرعت کمتر از 5/1 متر بر ثانیه و شرایط سایه شرایط مطبوعی در این فضاها ایجاد می گردد. بر اساس جداول چهار گانه ماهانی در شرایط اقلیمی اهواز مجموعه های ساختمانی بهتر است که دارای بافت متراکم و فشرده باشند و در رابطه با فاصله بین ساختمان ها باید فاصله بین ساختمان ها بر اساس سایه تعیین شود. از لحاظ شکل گیری ساختمان باید جهت شمالی- جنوبی داشته باشد، یعنی محور طویل تر ساختمان در جهت شرقی – غربی باشد تا امکان بهره-گیری حداقل از انرژی تابشی خورشید در مواقع گرم سال فراهم گردد. ابعاد پنجره ها باید مساحتی در حدود 15 تا 25 درصد مساحت نمای ساختمان را داشته باشد. مصالح ساختمانی دیوارهای داخلی و خارجی و بام ها بایستی سنگین و با زمان تاخیر بیش از 8 ساعت باشد و همچنین محلی برای خوابیدن در فضاهای آزاد در طی 2 ماه از سال لازم می باشد.

    کلیدواژگان: اقلیم ومعماری، اهواز، پن واردن، ماهانی
|
  • Dr Ramezanali Naderi Mayoun Page 1
    Food loses is one of the main challenges in third countries.The strategic of agriculture is very important in GNP in our country so this is useful for reduling food loses and increasing agriculture produts, making jobs, developing exporting none-oil production and food security. Due to factors such as high per Captia consumption of rice the possibility of agricalturre of rice in specific climatic coudition and rice is Considered. as one of strategic production(Tavalaei. 1375.18) In this research in to consideration the important role of agricultural mechanization in farming of this production paddy case study of 10 rural municipalities from of rice field and farms mechanized caltivation of erditionall Calture, yield and rice production wastes is located. The results showed that yield of treditonal rice farms is 4/8 and in mechanized farms is 5/3 tons per hectar. and cost waste per unit surface in mechanized and traditional farms Respectively is, 2.181,301 and 3,352, 039 rials. In creased yield in mechanized farms to traditional farms is broader levels affected by the mechanization of agricaltuer and traditional varieties application. waste reduction of production of mechanized fram is based on mechanization which is parially affected by the increased yield(Bajvar, 1383.20) He it is the main foundation of divition of villages and house holds is in tomechanized and traditional by the cnteria of the In ternational Rice Research Institute that is desired the carrent conditions and scope of the study and it showed that the only differnc between mechanized and traditional shalikaran is implanting and harvesting operation. Considering the importance of fram area inusing agricultural machines in the present study of the lands is classified in two four groups: Less than one hectar. -1-3 hectars.3-5 hectars-More than 5 heectars. In taditional villages, farms were not more than 5 hectars. So Comparison traditional and mechanized farms among the three group took less than five hectares.
    Keywords: Mechanization, agiclture, rice, wasting, yield, shalikaran
  • Dr. Mofid Shateri, Mohammad Hajipoor Page 17
    Nowadays in my country are carried settlement designs for well – being on quality of nomads households life. This designs includes nomad's settlement at Nazdasht in Sarbisheh. In this paper, we will follow effects of settlement in economic and social measurements by search and comparison in changes of income, saving, literacy and welfare than before setting. This research is practical and descriptive – analytic and for attains to goals use survey and attributive methods. Results show that changes of income and annual saving do not growth and even, life of nomads was been better than before settlement. By settlement has growth chance to welfare and following up has growth ability. Indeed settlement effect to literacy is non-straight.
    Keywords: Settlement, Modernization, Income, Saving, Literacy, Facilities, Nazdasht
  • Dr. Majidvali Shariat Panahi, Mohammad Reza Rahsepar Abasi Page 31
    Considering the natural and historical evolution of city management in Iranian cities which started as Baladieh (Municipalities) and societies throughout the years prior to the victory of the Islamic revolution, one can mention the significant role city management and city societies, or what is now called city councils, play in the improvement of urban spaces. Islamic city and village councils were established around the end of 1977 and began its practice soon after in Ordibehesht 1378; this way, a new institution was introduced into the exiting institutions and organizations dealing with city management. Though one may think about city council and municipality as enjoying similar roles within the structure of city management- and of course, this is the case with them in developed countries- city councils in Iran do not have such a position. So, what is the position of Islamic city council in city management? So as to answer the above research question, the researcher employed descriptive and interpretive methodologies; here, city management and Islamic city councils in general and Islamic city council of Pishva city in particular were studied. In the review of literature, the researcher investigates three parts: first, various concepts such as city, management, and city management were studied; second, different theories like political economics, city neighborhood, city bureaucracy, and alike were reviewed; and third, various perspectives about city councils were studied. In the experimental stage, two hypotheses were examined: the first was related to the laws proposed by city council as to the management of the cities; and the second was about the degree to which city council appreciates people’s cooperation in planning city management. The results revealed that: Today, the place of city council within the structure of city and village management is to a great extent ambiguous; in other words, in case no change is done in the present structures of city council, realization of a single city management and increasing people’s cooperation in planning city management issues will be far from reality.
    Keywords: city planning, neighborhood management, councils, Islamic city council
  • Dr.Rahim Berdi Annamoradnejad Page 45
    This Study investigates the urban hierarchy and its changes in Kurdistan province during 50 years ago. The research which has used descriptive-analytical method, begins with two essential questions that; what is the current Patten of urban hierarchy considering the urban places in the province? And can we detect a sign of primate city? The method used here is based on the application of "four city index" and "the rank-size adjusted model of Behforooz". According to the Behforooz adjusted rank-size model and the log distribution of rank-size the following results were obtained: the primate city character is the main feature of the urban network from 1956 to 2006 which the city of Sannadaj had 65 percent of the population of the province in 1956 i.e. 3 folds of the second city. But the urban system of the province experienced a more balanced transition in the recent years and now the primate city character of Sannadaj does not harm the other cities of the area. The study revealed that the establishment of 11 new towns in between 1996 to 2006 had an effective impact on the city distribution. So investment in smaller urban centers can maintain the present situation or distribute population to other urban places.
    Keywords: Rank, size Rule, Behforooz adjusted model, urban hierarchy, Regional equilibrium
  • Gabraail Ghorbanian, Dr. Jafar Morshedy Page 59
    Geomorphology maps, can have a total, Fast and direct view from different forms of earth topography in authority for natural re source engineers and civil engineers. Glossing this maps in locate and pre paration for every area will help to the programmers. In this article by using Landsat 2002 ETM (Ahvaz) as a research instruments and Arc GIS on various grounds as a work way orohydrography maps, (topography, water network) Lithology- orohydrography Map including: (Faults, Anticlines) and Geomorphology map of phenomenons and Land Forms (sandy hills, Quaternary sediments and terrace,…) are made and gloss.
    Keywords: Meander, Terrace, Flood plain, Formation, Lithology
  • Dr. Masood Taghvaie, Dr. Hamid Reza Varesi, Zeinab Tajik Page 75
    Today, the tourism industry as a clean, healthy and income generation is known throughout the world. Local governments in line with tourism development, identifying historical attractions, cultural, natural and. .., the action plan should be strategic to thereby, a way to exploit the potential of existing paved formation. City of Gorgan (Golestan Province), one of the tourist spots in the East Caspian absorber is located in the path due to the passing pilgrims of Imam Reza, annually, open to many tourists inside and outside the country. Despite the tourism potential of the city and enjoying the natural riches too, Gorgan tourism industry requires serious attention of managers and officials are related to the maximum exploitation of this potential comes to action. The aim of the study methods applied in terms of the nature and method is descriptive. The present study aimed at feasibility of tourism capabilities of Gorgan, first, a list of strengths and weaknesses and opportunities and threats of tourism area using questionnaires and interviews with management and Administration of Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Golestan province, in order to identify and prioritize internal factors affecting tourism Gorgan (strengths and weaknesses), external factors (opportunities and threats) and strategy, the method of SWOT and PEST analysis are used. The results of the research shows that tourism Gorgan, in terms of internal and external factors and conditions are appropriate is above average because the final score of external factors together, 2/91 and the final score of the sum of internal factors, 2/75 is the number 2/5 is larger. Finally, given the focus points of the mean and standard deviation of matrix elements in a plaid internal and external (IE), optimal strategies of Gorgan tourism between developed strategies, choice, priorities were suggested.
    Keywords: Tourism, Strategic management, the city of Gorgan, SWOT analysis, PEST
  • Manoucher Jaganian, Mousa Pazhohan(Panahande Khah) Page 93
    Urban old textures are the vulnerable confines in the term of environmental hazards beside and the environmental, functional and social-economic weaknesses in the other hand. Today nearly to 50 percent of settlement unites in Tehran city have several social and economical problems that require the rehabilitation and improvement programs. This area includes 40 percent of poor population. The studies show that old fabrics areas contains 817 thousand blocks that considerable needs to survey of strategies and solving those problems. Aim of this article is classification of old and deteriorated fabrics types of Tehran based on the 22 zones and physical criteria. The result shows that urban blocks that has whole three criteria includes 5035 blocks and 2582 hectares, are considerable area and platform selection for these, that have many historical and cultural values, beside physical approach needful socio-economical approaches.
    Keywords: old texture, classification, physical criteria, Awareness intervention, Tehran
  • Dr. Aliakbar Anabestani, Reza Khosrovbaygi, Aliakbar Taghilu, Reza Shamsoddini Page 107
    Create a hierarchy of rural settlements with good graft function, always as one of the most important concerns of the authorities and planners in the field of rural development and is. But while in recent decades, rural development planning system in Iran of the process was not stable and coherent and comprehensive system approach and lack of attention and lack of influential factors responsible natural, social, cultural and economic programs simultaneously Construction causes formation of unbalanced spatial system has been in rural areas. Due primarily to the size and sustainability indicators for grading settlements with major funding instability can identify early stage of pathology and rural planning essential for achieving hierarchical link of the rural settlements and function is desirable. This article provides a comprehensive framework and method to select appropriate indicators and measure and evaluate sustainability to grading system of settlements and achieving a balanced hierarchy is in rural areas. So first literary expression of sustainability, measure and evaluate the methods discussed and then the desired articles rural settlement Komijan County test and has been introduced. Data collected through the questionnaire sample size 430 patients and analysis of data by using Shannon entropy analysis of multiple criteria programming deal is done. Since the main goal of sustainable development research in order to assess the level scheme is in rural areas, the results obtained from different steps programming model shows that the agreement between the rural settlement Komijan County, Khenjin, Imam Darwishan, Samghavr and Mahmoud Abad villages at high levels and Sluklu, Rastgardan, Rushanaie and Chalmiyan villages were stable at low levels. With this interpretation of the situation awareness and understanding of sustainability in rural areas the situation could play an important role in improving management and planning and optimal allocation of resources to create a hierarchy of rural settlements with the graft and function is desirable.
    Keywords: Classification, sustainability assessment, multiple criteria decision making, agreement planning, Komijan
  • Dr.Mohammadreza Zandmoghadam, Leila Poornaghi Page 127
    The mazandaran’s prorince have a position phisicaly vary good with costals beautiful and the other wise the high Alborze Mautain have a good potentials and a special phisicaly or land scape. The small province lorijan have a warms water springs, produce of the Activicaly volcanic damavand have the special position in the attvactiveness’s province troisme and ecotorisme, and the small province larijane. The subject attvactivess provinee’s torism and ecotorisme of the difficult subject’s phisicaly in eluding: phisicaly land seapes, costals, forosts, and warms water spring. The guidance and proposal’s very aetivity the provice’s potenisal’s attvactiveness capital and grouth of the case important.
    Keywords: mineral springs, Torisme, ecotorisme, development, sustinablity development
  • Mohammad Rahmani Page 143
    Urban network puts the collection of cities in spesial geographical space, and in studies of meropolises it is possible to consideration the urban area as a new term. Since 1388 with approval of high council of urbanism and architecture, Hamedan connected to collection metropolises of Iran. In this study with state the standards and octamerous indexes of metropolises in Iran with models of sizerank, conection index and communication and also local coefficients(industry and services), the researcher, reached to this conclusion that, Hamedan has the capacity to be a metropolis whit the results has gained in a urban collection whit cities such as Marianaj, Joraghan, Saleh Abad, Bahar, Lalejin, whit a 45 kilometers operational range. In order to increase the power of this urban collection whit calculate index occupation employment in services section such as tourism whit a special operational rangeneeds to capitalize in sections mentioned in this stuby is a necessity.
    Keywords: metropolis of Hamedan, urban network, sizerank, communication connect, local coefficient
  • Dr Mohammad Hossein Saraie, Yahya Alizadeh Shoroki Page 169
    Nowadays because of increasing growth of urban communities and overall extension of human activities, environmental protection plays the important role in sustainable development. Urban sewages are the most important reason of underground water and soil pollution. Iran country with average 255 mm rainfall involve almost one-third of world rainfall. At central regions of Iran in which rainfall rate is lower than 100 mm, reutilizing sewage is of two-fold importance. Meybod is among desert regions of cities in which the establishment of urban sewage network is necessary with maximum 70 mm rainfall, and our hypothesis is based on this fact that the site considered for establishing urban sewage works isn’t suitable according to urban sustainable development. The method of this study is descriptive, analytic and modular. whole results obtained show that this study case isn’t possible because of noncompliance of the positioning standards in development of sewage works in the suggested place.
    Keywords: urban sewage, positioning, urban sustainable development, Meybod
  • Maryam Karimian Bostani, Dr.Naser Eghbali Page 181
    Doing some urban studies based on social justice in recent years has been known as of important approaches. Various indexes are studied in this approach and since any fundamental changes without attention to skilled human resources is not possible so taking advantage of services is dependent to education which is an essential index. Non equal growth in Zahedan has caused non social equality specially in educational facilities among citizens. This study, by the help of descriptive –analysis method, has studied the accessibility rate of educational facilities in Zahedan in recent years. The results shows that the distribution of educational facilities follows a unbalanced pattern in area number 2 because Gini coefficient in the beginning was G=0.985 but it is G=0.978 in destination year which reveals a higher difference in accessibility of educational centers in different areas in a nine-year period(1380-1388). The city is going toward unbalanced, consequently non equality in social justice in permanent development.
    Keywords: social justice, education centers, zahedan
  • Dr. Abdol, Reza Faraji Rad, Mohammad Darkhor, Seyed Hadi Sadati Page 193
    Afghanistan Occupation after 9/11 attacks of Al-Qaida terrorists provided opportunities for US statesmen, wanted to see the dream of monopole world after down of USSR and bipolar world in accordance with Fukuyama’s ideas. Thinkers like Fukuyama believed American liberal thought would be universally accepted. Afghanistan strategic situation seemed to be suitable for US ambitions because on one hand Afghanistan could be a gorge to put pressure on Russia, Iran, China and India. And on the other hand, Taliban’s violent view toward women rights, and US action against spreading narcotics would be justifications for America’s moral presence. Also, US claim to support human right could be counted evidently. However, Afghanistan was occupied in 2001; the war’s continuing after 9 years apparent victories and changing the administrator in White House. Among the consequences of the occupation, we can consider presence of NATO’s forces, prolonging the war, not completely suppression of Taliban’s forces, and proliferation of insecurity in Pakistan, voiding Afghan Mujahidin's forces and taking the power by pro-western Afghans. The new geopolitics and its impact on Iran’s national security in short and long terms are studied in the article.
    Keywords: Iran, America, Geopolitics, National security, Taliban, Us foreign policy, Afghanistan, NATO
  • Hasan Lashkari Page 207

    Ahwaz has been owned special bio-climate conditions that are based on locating in a special geography location, topography conditions and the atmosphere effective conditions on the area. Thus the air temperature in the coldest month of a year raises to 7/2 C and in the hottest month of a year sometimes is more than 46/3 C. So, the necessity of survey the climate conditions in relationship to the design of building for reducing these problems. So it uses the synoptic data and survey the bio – climate condition of Ahwaz and the below results have been achieved: For benefiting of the climate condition in the building, the condition of different kinds of building has been drawn on the diagram of the path of sun move according to the geographical width of Ahwaz. According to the facility scale of texture (Penvarden), it is recognized that if the wind below by the speed lower than 1.5 m/s and the shadow condition, the suitable conditions will be arise in this spaces. According to the monthly quadruplet tables of Ahwaz climate condition, it is recognized that the complex buildings are better which are include the compact texture. Moreover, for the distance between buildings, it must be determined based on the shadow. The direction of them must be north – south. It means longer axis of building must be east- west, it make possibility of beneficently of solar energy during warm term of year. The widow dimensions must be about 15- 25 % space of building visage. Building stuffs of external and internal walls and ceiling must be heavy and with the delay time more than 8 hours and the place for sleeping must be consider for 2 months of year.

    Keywords: climate, architects, Ahwaz, Pen warden, monthly